Những vấn đề thường gặp ở răng người già và cách chăm sóc

Các bệnh lý răng miệng thường gặp ở người già

Cùng giống như các bộ phận khác trên cơ thể, răng miệng cũng chịu sự tác động của quá trình lão hóa. Càng về già, răng sẽ ngày càng trở nên yếu hơn và dễ mắc phải các bệnh lý như:

Sâu răng

Tuổi tác cùng với vấn đề vệ sinh răng miệng kém sẽ khiến người già dễ bị sâu răng. Sâu răng sẽ dẫn đến tình trạng răng bị đau nhức, ê buốt, nhất là khi ăn uống các thực phẩm quá nóng hay quá lạnh, quá chua,... Sâu răng nếu không điều trị có thể dẫn đến viêm tủy, chết tủy, áp xe răng, viêm nhiễm lan vào xương và gây mất răng.

Nha chu

Bệnh nha chu là một bệnh lý răng miệng phổ biến ở người già. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến mất răng hàng đầu ở người cao tuổi. Biểu hiện rõ ràng của bệnh lý này đó là nướu bị viêm sưng, dễ bị chảy máu chân răng (nhất là khi chải răng), răng lung lay, hôi miệng,...

Xương hàm không đều

Tình trạng xương hàm không đều xảy ra khi người già bị mất răng nhưng lại không phục hình kịp thời. Điều này sẽ khiến các răng bị xô lệch do có khoảng trống của răng bị mất.

Rối loạn khớp thái dương hàm

Rối loạn khớp thái dương hàm sẽ gây đau nhức ở hàm, vùng phía trong và xung quanh tai, dẫn đến việc ăn uống gặp nhiều khó khăn. Khi há miệng hoặc ngậm miệng, bạn có thể nghe thấy tiếng kêu lụp cụp của khớp. Bên cạnh đó, khớp thái dương hàm bị rối loạn có thể có biểu hiện đau đầu kèm theo.

Viêm miệng, hôi miệng

Tình trạng viêm miệng và hôi miệng thường liên quan đến việc răng giả không được vệ sinh đúng cách. Bên cạnh đó, tình trạng này còn có thể xảy ra do tác dụng phụ của việc dùng thuốc điều trị hoặc vệ sinh răng miệng không đúng cách.

Rối loạn phản xạ nuốt nhai và vị giác suy giảm

Chức năng nhai nuốt cũng như vị giác sẽ dần bị suy giảm theo tuổi tác. Điều này sẽ khiến cho việc ăn uống gặp nhiều khó khăn, ăn không ngon miệng, chán ăn. Cơ thể khi không được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng sẽ trở nên mệt mỏi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể.

Nguyên nhân gây ra các vấn đề răng miệng ở người già

Răng người già gặp nhiều vấn đề là do nhiều yếu tố kết hợp lại. Dưới đây là một số nguyên nhân cụ thể.

Sự thay đổi của sinh lý tự nhiên

Khi về già, tuyến nước bọt sẽ hoạt động kém hiệu quả hơn, trong khi nước bọt đóng vai trò làm sạch răng miệng, trung hòa axit và chống lại vi khuẩn. Do đó, khi nước bọt bị giảm tiết sẽ dẫn đến tình trạng khô miệng và hàng loạt các bệnh lý khác.

Bên cạnh đó, xương hàm sẽ dần bị teo theo thời gian, làm cho răng trở nên lung lay và dễ bị gãy rụng hơn. Hơn nữa, thành phần men răng cũng bị thay đổi, trở nên mỏng và dễ bị mòn hơn, khiến răng nhạy cảm với các tác nhân bên ngoài.

Bệnh lý toàn thân

Người già thường rất dễ mắc các bệnh như tiểu đường, tim mạch, bệnh khớp, bệnh thần kinh,... khiến hệ miễn dịch bị suy yếu, ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng. Ngoài ra, việc sử dụng các loại thuốc điều trị cũng có thể có tác dụng phụ khiến răng bị ảnh hưởng.

Thói quen sinh hoạt

Người cao tuổi thường bỏ qua các bước chăm sóc răng khoa học như sử dụng chỉ nha khoa, nước súc miệng,... Điều này khiến cho thức ăn thừa tích tụ không được làm sạch, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và gây hại đến sức khỏe răng miệng.

Bên cạnh đó, việc tiêu thụ quá nhiều đồ ngọt, thức uống có gas, hút thuốc lá,... cũng sẽ gây tác động xấu đến răng. Thói quen nghiến răng về đêm cũng có thể khiến men răng bị mài mòn và gây đau nhức.

Các nguyên nhân khác

Chấn thương răng miệng cũng có thể gây ra các vấn đề về răng, nướu và xương hàm ở người cao tuổi. Ngoài ra, việc điều trị nha khoa trước đây như các vết trám cũ, mão răng không vừa khít có thể là nơi trú ẩn lý tưởng của vi khuẩn gây sâu răng.

Tình trạng mất răng ở người cao tuổi

Với những người cao tuổi, cơ thể đã bước vào giai đoạn lão hóa, khiến sức khỏe suy giảm và dẫn đến nhiều bệnh lý khác nhau. Trong đó, răng người già cũng bị ảnh hưởng, trở nên nhạy cảm, dễ lung lay và gãy rụng.

Việc mất răng ở người cao tuổi không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe.

• Khó khăn trong ăn nhai: Mất răng đồng nghĩa với việc không còn răng để ăn nhai, thức ăn chưa được nghiền nát đã đưa thẳng xuống dạ dày, gây tác động tiêu cực đến hệ tiêu hóa, đồng thời ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng. Lâu ngày, sức khỏe của người già sẽ dần bị suy yếu, mắc nhiều bệnh lý như suy dinh dưỡng, bệnh đường ruột, tim mạch, huyết áp,...
• Tiêu xương hàm: Mất răng lâu ngày sẽ dẫn đến tình trạng tiêu xương hàm. Bởi khi mất răng, xương hàm sẽ không còn chịu lực nhai sẽ dần tiêu giảm, khiến khuôn mặt mất cân đối, má hóp lại, da mặt chảy xệ và trông già hơn tuổi thật rất nhiều.

• Xô lệch răng: Răng mất sẽ tạo nên các khoảng trống, khiến các răng còn lại nghiêng về khoảng trống mất răng. Điều này sẽ khiến cung hàm bị xô lệch.
• Ảnh hưởng đến phát âm: Việc mất răng, đặc biệt là răng cửa có thể gây ảnh hưởng đáng kể để khả năng phát âm, khiến người già bị nói ngọng, nói không rõ chữ.

Các phương pháp trồng răng phổ biến cho người già

Hiện nay, để trồng răng người già có 3 phương pháp phổ biến đó là: hàm giả tháo lắp, cầu răng sứ và cấy ghép Implant. Mỗi phương pháp sẽ có những ưu nhược điểm riêng, phù hợp với từng trường hợp răng miệng.

Hàm giả tháo lắp

Đây là phương pháp trồng răng được người già ưa chuộng. Phương pháp này có thể áp dụng cho các trường hợp mất một vài răng, nhiều răng hay mất răng toàn hàm.

Hàm giả tháo lắp có cấu tạo bao gồm nền hàm hoặc một khung hàm (được thiết kế như nướu răng thật), làm từ nhựa hoặc kim loại. Nền hàm sẽ có nhiệm vụ nâng đỡ răng giả ở phía trên. Còn phần răng sẽ được làm từ nhựa hoặc sứ cao cấp.

Ưu điểm:

• Thời gian thực hiện nhanh chóng.
• Chi phí thấp nhất trong các phương pháp phục hồi răng mất.
• Quá trình thực hiện không gây đau đớn.
• Chất liệu an toàn cho người cao tuổi.
• Đảm bảo được phần nào thẩm mỹ và ăn nhai nhẹ nhàng.

Nhược điểm:

• Lực nhai bị hạn chế, không ăn được các thực phẩm dai, cứng.
• Không ngăn chặn được tình trạng tiêu xương hàm, nướu bị teo, hở nướu, ảnh hưởng đến các răng xung quanh.
• Vì chỉ được cố định bằng móc kim loại nên khi đeo sẽ có cảm giác vướng víu, lỏng lẻo, sử dụng lâu sẽ dễ bị rơi ra.
• Hơi thở dễ bị có mùi hôi khó chịu.
• Thời gian sử dụng ngắn, chỉ từ 3 - 5 năm, sau một thời gian sử dụng phải thay mới.

Cầu răng sứ

Cầu răng sứ là phương pháp phục hình răng cố định. Bác sĩ sẽ mài ít nhất 2 răng thật kế cận răng mất để làm trụ nâng đỡ cầu răng. Sau đó chế tạo một dãy cầu răng để gắn lên trên. Phương pháp này thường được áp dụng trong những trường hợp mất một hoặc một vài răng liên tiếp nhau.

Ưu điểm:

• Tình thẩm mỹ cao, răng đều đẹp và khít sát với răng tự nhiên.
• Khả năng ăn nhai tốt hơn so với hàm giả tháo lắp, có thể cải thiện đến 70% chức năng nhai.
• Vật liệu an toàn với sức khỏe của người cao tuổi.
• Tuổi thọ có thể kéo dài từ 7 - 10 năm, thậm chí lâu hơn nếu chăm sóc tốt.

Nhược điểm:

• Chi phí cao hơn so với hàm giả tháo lắp.
• Chỉ áp dụng trong trường hợp răng làm trụ còn chắc khỏe, trong khi răng người già thường suy yếu, dễ bị lung lay.
• Không ngăn ngừa được tình trạng tiêu xương, lâu ngày có thể gây tụt nướu, lộ chân răng.
• Rất dễ bị hôi miệng nếu không vệ sinh kỹ lưỡng.

Cấy ghép Implant

Cấy ghép Implant là phương pháp phục hồi răng mất tiên tiến nhất hiện nay. Với phương pháp này, bác sĩ sẽ cấy trụ Implant vào bên trong xương hàm. Sau khi trụ Implant tích hợp với xương hàm (khoảng 3 - 6 tháng), bác sĩ sẽ gắn khớp nối Abutment và thân răng sứ lên trên, khôi phục cả chân và thân răng.

Ưu điểm:

• Quá trình cấy ghép Implant hoàn toàn độc lập, mất răng ở vị trí nào sẽ cắm trụ Implant tại vị trí đó, không tác động đến răng kế cận.
• Khôi phục khả năng ăn nhai như răng thật, người cao tuổi sẽ cảm thấy ăn ngon miệng hơn và có thể cảm nhận đầy đủ hương vị của món ăn.
• Trụ Implant được làm từ titanium, có khả năng tương thích sinh học cao, đảm bảo an toàn cho sức khỏe người già.
• Ngăn chặn được tình trạng tiêu xương hàm, khôi phục thẩm mỹ cho người cao tuổi, giúp họ trẻ hơn so với tuổi thật.
• Áp dụng được cho nhiều trường hợp mất răng, từ mất một răng, một vài răng cho đến mất răng toàn hàm.
• Tuổi thọ cao, trên 20 năm, thậm chí có thể tồn tại vĩnh viễn nếu như được chăm sóc tốt.

Nhược điểm:

• Chi phí cao hơn 2 phương pháp trên.
• Implant là một kỹ thuật phức tạp, đòi hỏi bác sĩ phải giàu kinh nghiệm và chuyên sâu về Implant, cùng với đó là sự hỗ trợ của trang thiết bị hiện đại. Do đó, không phải địa chỉ nha khoa nào cũng có thể thực hiện được.

Trồng răng cho người già loại nào an toàn?

Cả 3 phương pháp trồng răng trên đều có những ưu nhược điểm riêng biệt. Vậy phương pháp nào là tốt cho người già? Để đánh giá được đâu là phương pháp phù hợp cho người cao tuổi thì cần dựa trên những tiêu chí như:

Dựa vào sức khỏe

Trong tất cả các phương pháp đã đề cập ở trên, hàm giả tháo lắp là phương pháp ít xâm lấn nhất. Vì thế, phương pháp này khá an toàn. Tuy nhiên, nếu sử dụng lâu dài thì sẽ không thể tránh khỏi tình trạng tiêu xương, không chỉ khiến khuôn mặt lão hóa nhanh chóng mà còn gây khó khăn khi ăn uống.

Với phương pháp làm cầu răng sứ thì cần phải mài ít nhất 2 răng thật. Tuy nhiên, răng người già thường yếu, không đủ chắc khỏe để làm trụ nâng đỡ cầu răng. Bên cạnh đó, phương pháp này cũng không ngăn ngừa được tình trạng tiêu xương, vì thế cũng sẽ gặp phải biến chứng sau một thời gian sử dụng, thậm chí còn khiến răng thật khỏe mạnh bị hư hỏng. Do đó, người cao tuổi cần hết sức lưu ý.

Cấy ghép Implant được đánh giá là phương pháp nổi trội hơn cả. Người già không cần phải mài răng thật, hơn nữa còn ăn nhai thoải mái, xương hàm được bảo tồn, không bị tiêu xương, tụt lợi hay bị già trước tuổi. Tuy nhiên, phương pháp này khá phức tạp, không thể thực hiện với những người mắc bệnh tim, tiểu đường chưa được kiểm soát, hay máu khó đông,...

Dựa vào điều kiện kinh tế

Nếu so sánh về chi phí, hàm giả tháo lắp là phương pháp có chi phí thấp nhất, phù hợp với túi tiền của đông đảo khách hàng. Cấy ghép Implant là phương pháp có chi phí cao nhất, tuy nhiên hiệu quả mang lại rất tốt và có thể duy trì độ bền lâu dài. Vì thế người già nên cân nhắc.

Dựa vào chất lượng

Cấy ghép Implant khắc phục được hoàn toàn những nhược điểm của phương pháp làm hàm giả tháo lắp hay cầu răng sứ. Do đó, mặc dù phương pháp này có chi phí cao nhưng lại đem đến chất lượng vượt trội. Làm một lần là đã có thể sử dụng trọn đời.

Cách chăm sóc sức khỏe răng miệng cho người cao tuổi

Để ngăn ngừa bệnh lý răng miệng thường gặp ở người già, bảo vệ sức khỏe răng miệng được tốt nhất, người già nên chú ý đến những điều sau.

Vệ sinh răng miệng hàng ngày

Người cao tuổi vẫn phải tuân thủ việc đánh răng ít nhất 2 lần/ngày, sau khi thức dậy và trước khi đi ngủ. Nên chọn loại bàn chải lông mềm và kem đánh răng có chứa fluor. bên cạnh đó, có thể sử dụng thêm chỉ nha khoa, nước súc miệng để loại bỏ mảng bám và thức ăn thừa nơi bàn chải không với tới được, làm sạch khoang miệng toàn diện.

Đối với người cao tuổi có hạn chế về vận động có thể sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như bàn chải điện, máy tăm nước,... để vệ sinh răng miệng dễ dàng và hiệu quả hơn.

Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý

Người già nên ăn nhiều rau xanh, trái cây để cung cấp vitamin và khoáng chất tốt cho răng. Đồng thời ăn đầy đủ các chất như đạm (có trong thịt, cá, trứng, tôm, cua, sữa,...), chất béo thực vật.

Hạn chế ăn các đồ ngọt như bánh kẹo, thức uống có gas, hay các thức ăn dai cứng, cay nóng và nhiều gia vị kích thích.

Điều trị bệnh lý toàn thân

Việc kiểm soát tốt các bệnh lý toàn thân, đặc biệt là tim mạch và tiểu đường, đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe răng miệng cho người già. Theo đó, người già cần tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, kiểm soát đường huyết, kiểm soát huyết áp và thăm khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các biến chứng và điều trị kịp thời.

Làm răng giả khi bị mất răng

Nếu bị mất răng, người cao tuổi nên đến nha khoa uy tín để được tư vấn và phục hình răng bằng các phương pháp như: hàm giả tháo lắp, cầu răng sứ hay cấy ghép Implant.

Thăm khám nha khoa định kỳ

Thăm khám nha khoa định kỳ là một phần không thể thiếu trong việc chăm sóc sức khỏe răng miệng của người cao tuổi. Điều này sẽ giúp người già phát hiện sớm các vấn đề về răng miệng, từ đó đưa ra phương pháp điều trị kịp thời và hiệu quả.

Hy vọng rằng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về các vấn đề thường gặp ở răng người già và cách chăm sóc khoa học. Người già nên chú trọng đến sức khỏe răng miệng để có thể ăn uống ngon miệng, giao tiếp tự tin và bảo vệ sức khỏe cơ thể được tốt hơn.